Rusya – Ukrayna savaşı ile birlikte hızla yükselen enerji hammadde fiyatları özellikle Avrupa’da küresel enerji krizi olarak yorumlanıyor. Yaklaşan kış ayları öncesi başta İngiltere ve Almanya olmak üzere pek çok Avrupa ülkesi hem arz güvenliğini sağlamak hem de tüketicileri yüksek maliyet artışlarından koruyabilmek amacıyla yeni tedbirleri devreye sokuyor. Bu tedbirlerden biri de azami uzlaştırma fiyat mekanizması.
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu 6 ay önce aldığı kararla bu mekanizmayı devreye almış, yaşanan küresel gelişmeler sebebi ile doğal gaz ve kömür gibi ithal enerji hammaddelerindeki maliyet artışının arz güvenliğini sekteye uğratmamasının hedeflendiğini kamuoyu ile paylaşmıştı.
EPDK Başkanı Mustafa Yılmaz yaptığı açıklamada kurul tarafından alınan kararla uygulamanın 6 ay daha uzatıldığını belirtti. Küresel enerji krizinin Avrupa ülkelerini yeni tedbirler almaya ittiğini hatırlatan Yılmaz, arz güvenliğinin sağlanması ve olası maliyet artışlarının tüketiciye yansıtılmamasının öncelikli hedef olduğunu vurguladı. EPDK Başkanı şunları söyledi:
“Hamdolsun ilk 6 aylık uygulamamız sonucunda hiçbir santral kapanmadı ve arz güvenliği sıkıntısı yaşamadık. Ancak tedbiri elden bırakmamak gerekiyor. Hem serbest piyasa yapısını koruyacağız hem de içinden geçtiğimiz dönemin doğasına uygun önlemleri almaya devam edeceğiz. Artan hammadde fiyatları sebebi ile yüksek maliyetle elektrik üreten santrallerin – ki büyük bir istihdam kaynağı bu santraller- kapanması Türkiye’nin arz güvenliğini sekteye uğratabilir. Bu durum tüketicilerimiz için hem maliyet yükü hem de olası kesintiler anlamına gelebilir. Buna izin veremeyiz. Azami uzlaştırma fiyat mekanizması ile piyasalarımızdaki dengeyi gözetmeye devam edeceğiz.”
İthal ürün maliyetlerindeki yüksekliğin piyasa fiyatlarını hala çok yüksek seviyede tuttuğunu vurgulayan Yılmaz kanunun verdiği yetki ile uygulanan bu kararın enerji piyasalarının adil ve rekabetçi yapısının korunmasına yönelik bir emniyet sübabı olarak görülmesi gerektiğini hatırlattı.
Başkan Yılmaz: “Küresel enerji krizi Avrupa’yı tehdit ediyor. Bizim 6 ay önce başladığımız bu geçici mekanizma başta İngiltere ve Almanya olmak üzere pek çok Avrupa ülkesi tarafından da uygulamaya alınıyor. Kurulumuzun aldığı kararla 6 ay daha özellikle kaynak maliyet artışı nedeni ile üretim yapamayan santrallerin arz güvenliğine katkısını sağlayacağız. Tüketicilerimizi de artan olağanüstü maliyet artışlarından korumayı hedefliyoruz. Kurum olarak girdi maliyetlerini yakından takip ediyoruz. Bu maliyetlerde yaşanan değişiklikleri azami uzlaştırma fiyatlarına da yansıttık. Örneğin ithal kömür fiyatında önemli bir değişiklik oldu ve bu yaşanan değişikliği de azami uzlaştırma fiyatlarını düşürme şeklinde yansıttık. Süreci titizlikle takip etmeye devam edeceğiz” dedi.
EPDK tarafından alınan karar ile azami uzlaştırma fiyatları; (MWh başına) doğal gaz santralleri için 4.500 TL, ithal kömürü santralleri için 2750 TL, yerli kömür santralleri için 2050 TL, yenilenebilir kaynaklar için 1540 TL olarak belirlendi. Serbest piyasada oluşan bedeller ile azami uzlaştırma fiyatları arasındaki fark ‘destekleme bedeli’ olarak kaynak bazlı destekleme havuzunda toplanacak. Bu havuzda oluşan gelirin, düzenlemeye tabi bütün tüketicilerin elektrik tüketimleri için kullanılarak, tüketicilerin piyasada oluşan artışlardan korunması hedefleniyor.